Spełnienie

Kiedy poczujecie, że już wystarczy?

Lubisz swoją pracę? Ja lubię w tym tygodniu.

Jeszcze w maju i czerwcu miałem ochotę z przeciążenia głowy rzucić wszystko - presja była niemożliwa (czytaj: dla mnie zbyt duża).

Dziś rano algorytmy Facebooka podrzuciły mi artykuł o tym, że młodsze pokolenia wybierają pracę fizyczną i pracę w drobniejszych usługach. To ciężka praca.

Dorabiałem na studia w przetwórni. Pracuje się w ulewie i burzy, w nocy przy pękających butelkach octu, przy średnio bezpiecznych - nawet jeśli zabezpieczonych - maszynach. A mnie i tak oszczędzali, bo byłem sezonowy.

Później po studiach dorabiałem w przeprowadzkach, żeby utrzymać się na doktoracie.

Obie te prace potrafiły dać mi satysfakcję i dziś uważam, że przesadna duma pracowników biurowych, umysłowych czy technicznych jest nieco pusta w środku - bo praca to praca.

Teraz pracuję w marketingu kultury. Wczoraj wieczorem, po całym tygodniu, czułem, że nie potrafię złożyć ze sobą dwóch składnych myśli - praca była intensywna, ale satysfakcjonująca. Natomiast zabrakło mi w niej domknięć, bo te w projektach zaplanowane są na następne tygodnie.

A dziś nad ranem śnił mi się slam (czyli rodzaj turnieju literackiego na żywo, gdzie wybiera publiczność). Przeszedłem w nim do półfinału i to też była moja senna satysfakcja, a ja zatęskniłem za literaturą i pewnie dlatego dziś piszę.

Jestem też nauczycielem akademickim (wciąż nie potrafię o sobie mówić, że jestem doktorem) i gdy skończyłem tamten rok akademicki, zakończyły się prowadzone przeze mnie zeszłoroczne zajęcia, kolejne prace magisterskie powstały u mnie, a ja poczułem nieco satysfakcji.

Tak wiele satysfakcji, a tak mało spełnienia.

Bo mógłbym spojrzeć na to od drugiej strony: kiedy ostatnio opublikowałem ważny dla mnie artykuł naukowy?

Kiedy ostatnio coś opublikowałem w czasopiśmie literackim?

Czy firma, którą prowadzę, rozwija się dostatecznie i czy robi dla ludzi rzeczy dostatecznie wartościowe?

Jednym z moich najdziwniejszych odkryć jest, że wszystkie większe rzeczy składają się z mnóstwa małych rzeczy i działań. Niby to banalne, ale każdą książkę pisze się rozdziałami, a mnóstwo informacji w nich pochodzi z inspiracji i źródeł. Wreszcie każda taka książka to zbiór pomysłów: na postacie, sceny, narrację itd.

A czy moje drobne satysfakcje składają się na jakieś dzieło, które da mi spełnienie?

Są tu rzeczy, o których nie piszę, jak na przykład bycie ojcem, które jest połączeniem strachu i szczęścia. Nawet przed chwilą syn do mnie przyszedł i rozmawialiśmy o atlasie, w którym fascynują go wykresy PKB, granice państw, wskaźniki wolności obywatelskiej. Wcześnie zaczyna.

Czasem boję się, że się rozdrobniłem, że obraz złożony z wszystkiego, co robię, jest jakąś paskudną hybrydą.

Nie mam sobie tak dużo do zarzucenia na tej ścieżce: jako syn wiejskich nauczycieli zrobiłem dotychczas tyle, ile potrafiłem. Oni zresztą też.

A co z tym tekstem? W tekstach satysfakcji dostarcza zwykle pointa. Spełnienie natomiast jest dla mnie tym momentem po tekście, w którym jakaś część rzeczywistości ułożyła się w opowieść i została jednym ze wspomnień.

Zamykasz książkę i jeszcze długo nie myślisz o drobnych sprawach - pozwalasz nostalgii przechodzić mgiełką przez mózg.

Jest taki wiersz Borgesa, w którym człowiek siada do płótna i maluje szczegółowo cały świat, a gdy wreszcie kończy, ze zdumieniem odkrywa, że namalował własną twarz.

Lubię ten wiersz: tylko czy malarz ten nie potrafił namalować niczego, czego nie znał czy może odkrył, że jest po prostu jedną z twarzy tego świata?

Żeby tworzyć, trzeba naiwnie wierzyć, że szczegóły w końcu złożą się w jakąś całość.